BAĞ ZARARLILARI

Filoksera

Phylloxera vastatrix (PLANCHON), Avrupa’da aşılı asma fidanı kullanmaya neden olmuştur ve asmalarına köküne zarar verir. Bu zararlı, çoğu üzüm çeşidinin buna karşı dayanıklılık geliştirdiği Amerika’da doğaldır. Avrupa’da, ilk 1850-60 yıllarında belirmiştir ve o zamandan beri bağların bir numaralı zararlılarından biridir. Filoksera bitkinin kökleri ve yaprakları ile beslenir. Filoksera zararlısının belirtisi köklerde ve bazen de yapraklarda meydana gelen urlardır. Asmaların kök sistemine ciddi hasar verebilir ve bu bağda bir felakettir. Avrupa çeşitleri için yapılabilen tek mücadele yöntemi, onları Amerikan anaçlarına aşılamaktır, çünkü bazı Amerikan çeşitleri bu zararlıya karşı dayanıklıdırlar.

SALKIM GÜVESİ

(Lobesia botrana)

Tanımı ve Yaşayışı: Erginlerin kanat açıklığı 10-12 mm, boyu 6 mm kadardır. Olgun larva ise 9-10 mm boyundadır. Larvanın vücut rengi genellikle sarımsı yeşildir. İlkbaharda uygun orantılı nem ve sıcaklıkta kelebekler görülür. Dişiler yumurtalarını çiçek tomurcuklarına, çiçeklere ve çiçek saplarına, koruk ve meyvelere bırakır. Yeni çıkan larva bir süre dolaştıktan sonra çiçek kılıflarını delip, tomurcuk veya çiçek içine girer ve beslenir. 2. döl larvaları korukta, 3. döl larvaları da bağın olgun üzüm döneminde zararlı olurlar. Genellikle 3 döl verir.

Zarar Şekli: Tomurcuk ve çiçek devresinde; larva, tomurcuk ve çiçek içinde beslenir ve bu anda salgıladığı ipliklerle tomurcuk ve çiçekleri birbirine bağlayarak çilkimleri küme haline getirir. Zarara uğrayan tomurcuk ve çiçekler dökülür. Seyrek taneli salkımlar oluşur. Koruk ve olgunlaşma döneminde larva tanenin içinde beslenir. Bu beslenme bir tane içinde olmayıp, birden fazla tanede larvanın yer değiştirmesiyle olur. Olgun tanede beslenmede yer değiştirme daha sık olduğundan bir larvanın zarar verdiği tane sayısı bu devrede daha fazladır. Ayrıca olgun tanelerden akan şekerli su saprofit mantarların çoğalmasına da neden olur ve meydana gelen zarar kolaylıkla görülür. Zarar görmüş üzümlerden yapılan şarapların kalitesi düşük olur

Zararlı Olduğu Bitkiler: Esas konukçusu asmadır. Defne, orman asması, hünnap, böğürtlen konukçuları arasındadır.

BAĞDA İKİNOKTALI KIRMIZIÖRÜMCEK

Erginin esas rengi yeşil tonlarındadır. Vücudun ortasına yakın mesafede iki tarafta birer adet siyah leke bulunur. Vücut kılları oldukça belirgindir. Genellikle nisanda havaların ısınmasıyla birlikte kışlak yerlerinden çıkarak yaprakların alt yüzüne yerleşir ve orada beslenerek üremeye başlar.

Zarar Şekli: Asma yapraklarında bitkinin özsuyunu emerek zararlı olur. İlk beslenme ile beraber yapraklarda emgi lekecikleri görülmeye başlar. Bu lekeler başlangıçta açık sarımsı ve küçük odacıklar halindedir. Sayıca artmasına paralel olarak yapraklar önceleri sararır, daha sonra kurur ve dökülür. Genellikle yaprağın alt yüzünde beslenirler ve beslendikleri yerde ağ meydana getirirler. Yaprağın üst yüzünde beslenmeleri daha az olur. Sayıları fazla ise yaprakların vaktinden önce sararıp kurumalarına sonuçta da erken yaprak dökümüne neden olur. Bu nedenle salkımlar açıkta kalır ve güneşten olumsuz yönde etkilenir. Ayrıca asma yıldan yıla zayıflar, ürün kalite ve miktar yönünden etkilenir. Zararlı Olduğu Bitkiler: Asmadan başka pek çok kültür bitkisinde ve yabancı otlarda bulunur.

BAĞ MAYMUNCUKLARI VE ASMA HORTUMLUBÖCEĞİ

Genel olarak siyah ve koyu kahve renkli, türlere göre değişmekte olup, 5-15 mm boyundadırlar. Ağız parçaları kısa ve geniş, hortum şeklinde olup uçları ikiye ayrılmış gibi göründüğünden üçgene benzer. Rahatsız edildiklerinde kendilerini sırt üstü yere atıp hareketsiz durarak ölü taklidi yaptıklarından “Maymuncuk” adını almışlardır. İlkbaharda gözler uyanmaya başlarken asmalara tırmanarak zarara başlar. Gündüzleri asmaların dibinde, toprakta, yarık ve çatlaklarda, kabuk altlarında gizlenip, geceleri faaliyete geçerler.

Zarar Şekli: Erginler ilkbaharda bağlarda kabarmakta olan gözleri, aşı gözlerini, filizleri daha sonraları yaprakları yemek suretiyle zarar meydana getirir. Maymuncukların zararına uğrayan bir bağ uzaktan bakıldığında, don vurmuş gibi görünür. Yapraklardaki zararı, kenarlarını yarım yuvarlak, damar aralarını sadece yaprak damarları kalacak şekilde yemek suretiyle olur. Yaprak tipik bir dantel görünümü alır. Larvalar asmaların kökleri ile beslenirler. Yoğun larva hücumuna uğrayan asmalar cılız kalıp verimden düşebilir. Özellikle yeni kurulmuş bağlardaki zararı önemlidir.

Zararlı Olduğu Bitkiler: Asmadan başka birçok kültür bitkisinde, sebze, meyve, zeytin, kuşburnu, şeker pancarında vs. zararlıdırlar. O. sulcatus zeytinde, O. anatolicus kayısı ve vişnede, O. turca erik ve elmada da tespit edilmiştir.

BAĞ THRİPSLERİ

Erginlerin bir çift dar yapılı kanatları vardır. Ön ve arka kanatlar basit damarlıdır. Kanatların etrafı saçak şeklinde kıllarla çevrilidir. İlkbaharda gözler uyanmaya başlarken yeni oluşan yapraklara geçerler. Erginler yumurtalarını yapraklara ve tomurcukların içine gömer veya üzerine bırakır. Yeni çıkan larvalar da ergin gibi beslenir.

Zarar Şekli: Thripsler bağda sürgün, yaprak, tomurcuk, çiçek gibi genç dokulara yumurta koymak ve özellikle beslenmek suretiyle zararlı olurlar. Gözlerin uyanmaya başlaması ile birlikte sürgünün içine giren erginler, genç yaprakların genellikle alt yüzünde beslenir ve buraların suyunu emerek boşaltırlar. Bunun sonucu genç yapraklar kıvrılır, kurur ve sürgünlerin büyümesi duraklar. Emilen yerler başlangıçta beyazdır, zamanla koyulaşır ve esmer bir renk alır. Emgi yerleri zamanla kurur ve yaprağın genel büyümesinden dolayı yırtılır, yaprak delik deşik olur ve düşer. Çiçek tomurcuğu saplarını da emerek çiçeklerin dökülmesine neden olurlar. Taneler saçma iriliğine ulaştığında beslenmesi durumunda ileriki dönemlerde kabuk üzerinde deformasyonlar oluşur ve ürünün pazar değeri düşer.

Zararlı Olduğu Bitkiler: Thripslerin asma dışındaki konukçuları, meşe, fındık, söğüt, kayısı, şeftali, erik, ceviz, birçok sebze, endüstri ve süs bitkileri ile yabancı otlardır.

BAĞ YAPRAKUYUZU

Gözle görülmeyecek kadar küçük bir zararlıdır. Vücudu uzunca olup 80 kadar halkadan meydana gelmiştir. Vücudun üzerinde seyrek bir şekilde sert kıllar bulunur. İki çift bacağı vardır. Zararlı, kışı gözlerde tüylerin arasında, kalın ve ince dalların çatlaklarında ergin olarak geçirir. İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte yeni oluşan yapraklara geçerek beslenmeye başlar. Erginler yumurtalarını yaprağın alt yüzünde beslendikleri yerlerde meydana gelen tüyler arasına bırakırlar.

Zarar Şekli: Zararlı asma yapraklarını alt yüzünden emer. Emgi yerlerinde önce gümüş renginde küfümsü görünümde alanlar oluşur. Bu grimsi renk daha sonra kahverengine dönüşür ve yaprağın üst yüzüne doğru kabartılar meydana gelir. Yaprağın altında oluşan girintide tüyler oluşur. Ender olmakla beraber çok ağır bulaşmalarda yaprağın üst yüzünde de beslenir. Zararlı genellikle asmanın yapraklarında bulunur. Bazen çiçek tomurcuklarında ve çiçeklerde de beslendiği görülmüştür. Yapraklardaki beslenme ilkbaharda gözler açılırken başlar, geç sonbahara kadar devam eder. Zarara uğrayan yapraklar fotosentezi tam olarak yapamazlar ve dolayısıyla Bağ yaprakuyuzunun yoğunluğu oranında ürün miktarı etkilenir.

BAĞDA UNLUBİT

Ergin dişi oval ve yassı biçimde, vücut rengi sarı veya sarımsı turuncudur. Ancak, üzeri un görünümünde beyaz mumsu tabaka ile örtülü olduğu için beyaz renkte görünür. Mayıs sonunda kışlağı terkeden ergin ve larvalar, beslenmek üzere asmanın yeşil kısımlarına tırmanırlar. Yaz ortalarında, taneler sulanmaya başlayınca salkımlara geçiş başlar. Unlubit sıcak ve nemli yerleri seven bir zararlıdır.

Zarar Şekli: Unlubit asmanın her tarafına yayılarak, yaprak, sürgün, salkım ve gövdede zarar yapar. Bitki özsuyunu emerek asmanın zayıflamasına, verimden düşmesine ve sonunda kurumasına neden olur. Unlubit’in salgıladığı tatlımsı maddeler saprofit mantarların gelişmesi için iyi bir ortam sağlar. Meydana gelen akıntı, asmaların her tarafını kaplayarak siyahlık yapar, özümlemeye engel olur. Bitki özsuyunun emilmesi, solunumu ve fotosentezi engelleyen akıntı oluşumu sonucu ürün azalır, kalite düşer ve sonunda bitki tamamen kurur.